İsrail'in Süveyda'ya İnsani Koridor Açılması Talebinin Ardında Ne Saklı?
Ağu 19, 2025 55

İsrail'in Süveyda'ya İnsani Koridor Açılması Talebinin Ardında Ne Saklı?

Font Size

ABD ve İsrailli yetkililerin 12 Ağustos 2025 tarihli açıklamalarına göre, ABD, Suriye hükûmeti tarafından İsrail'e, Dürzi toplumuna insani yardım ulaştırılması amacıyla İsrail ile Süveyda arasında doğrudan bir insani koridor açılması ve işletilmesi izni verilmesine ilişkin bir anlaşmaya aracılık etmek için çabalamaktadır.  

Bu talep, Ürdün'ün İsrail Süveyda'ya göndermek istediği yardımların kendi topraklarından ulaşmasına izin vermemesi, bunun üzerine İsrail güçlerinin Süveyda'ya havadan yardım atması ve Suriye hükûmetinin Dürzi milislerin insani yardım koridorunu silah kaçakçılığı için kullanma olasılığı konusunda ABD'ye endişelerini iletmesinin ardından gelmiştir. İsrail'in, Suriye hükûmetinin Süveyda'ya insani yardım koridoru açılması konusunda onay vermesi halinde ulaşmayı umduğu birkaç hedef ve amaç bulunmaktadır. Bunlardan en önemlileri şunlardır:  

  İsrail'in, kıtlığa ve soykırıma eşdeğer bir şekilde birçok çocuğun ölümüne yol açan Gazze'ye uygulamış olduğu yoğun ablukayı aklama girişimi. Bu durum, İsrail'i eşi benzeri görülmemiş bir uluslararası eleştiri dalgasıyla ve dünyanın birçok yerinde Gazze'deki uygulamalarının halk tarafından kabul edilmeyişiyle yüz yüze bırakmıştır. Süveyda'ya açılacak sözde "insani koridor"la biraz insani görünmek istemektedir ve İsrail'in talebi, ironik bir şekilde, BM Güvenlik Konseyi'nde İsrail'i kınanmaktan korumak için veto hakkını kullanan ABD'nin ara buluculuğuyla gelmiştir.  

Suriye hükûmeti, Süveyda'ya insani yardımların ulaşmasını engellemekle suçlanmakta ve bu engellemenin Dürzilere karşı mezhep ayrımcılığı yapılmasından kaynaklandığı belirtilmektedir. Ancak, 12 Ağustos'ta Amman'da yayınlanan Suriye-Ürdün ortak açıklaması, Tel Aviv'in bu konudaki çabalarını engellemektedir. Suriye hükûmetinin attığı adımlar ve Süveyda'daki tüm bölgelere insani yardım girişini artırma ve ilgili BM kuruluşlarıyla iş birliği de dahil olmak üzere yardım akışını artırma konusundaki kabulü memnuniyetle karşılanmıştır. Şam, temel hizmetlerin yeniden sağlanması için gerekli insani yardım ve operasyonel malzemelerin gönderildiği konvoylar için insani koridorlar açmıştır. Süveyda'dan ayrılmak isteyenlerin, taciz veya tutuklamaya maruz kalmadan bu koridorlardan geçerek ülke içinde veya dışında istedikleri yere seyahat etmelerine izin vermiş ve herhangi bir taciz ya da tutuklama olayı kaydedilmemiştir.  

  İsrail, kara harekâtları ve bazı cephe hatları üzerindeki kontrolünü genişletmenin yanı sıra, Suriye'de de Hizbullah'ın ve Şiir taifenin Lübnan'da İran'la olan bağlantısına benzer şekilde kendisine bağlı bir kanat oluşturarak Suriye'deki nüfuzunu pekiştirmekte istemektedir. İsrail, bu kanat aracılığıyla Suriye'nin içişlerine müdahale etmeyi ve Esad rejiminin devrilmesinden sonra Suriye devletinin aradığı istikrarı baltalamayı amaçlamaktadır.  

İsrail hükûmeti, Kürtler ve Aleviler gibi diğer Suriyeli grupları silahlı çatışmalar konusunda kışkırtıp teşvik etmektedir ve bu gruplara destek sağlamaya her zaman hazır olacaktır. Bu grupların çatışmaları mümkün olduğunca uzun süre devam ettirebilmeleri için Suriye hükûmetine insani yardım koridorları açması yönünde baskı yapıyor olabilir. İsrail'in talebi ayrıca, yardımların olaylardan etkilenen herkese değil, yalnızca Dürzilere yönlendirilmesini de içermektedir. Bunu yaparken, Suriye hükûmetinin ulaşmaya çalıştığı ve Amman Deklarasyonu'nun da memnuniyetle karşıladığı toplumsal barışı ve toplumsal uzlaşıyı baltalamayı amaçlamaktadır.  

   Uluslararası toplumu Suriye'deki azınlıkları korumak için müdahale etmeye ikna etmek ve bu konuyu uluslararası bir mesele haline getirmek, ülkenin bölünmesine veya merkezi hükûmetin kontrolü dışında kantonların kurulmasına yol açmak. Süveyda'da konuşlu milisler silahlarını korumakta ve teslim etmeyi veya ulusal hükûmetin askeri ve güvenlik güçlerine entegre olmayı reddetmektedir. ABD aynı anda Lübnan devletine Hizbullah'ın silahsızlandırılmasıyla ilgili bir belge sunarken, ironik bir şekilde Suriye'de Dürzi milislerin silahlarını bırakmayacakları ve Suriye topraklarının bir kısmını kontrol altında tutmalarını sağlayacak bir anlaşmaya aracılık etmektedir.  

Sonuç olarak, yukarıdaki veriler Suriye hükûmetini, İsrail'in Süveyda'ya insani koridor kurma talebini reddetmeye ve bu konuda müzakere etmeyi reddetmeye ve Süveyda'daki insani ihtiyaçların karşılanması için Birleşmiş Milletler ve bağlı kuruluşlarla iş birliği yapma konusundaki tam kararlılığını da teyit etmeye yöneltmelidir.