Rusya, Esad Rejiminin Kalıntılarının Hükûmete Katılımını İstiyor
Ağu 31, 2025 73

Rusya, Esad Rejiminin Kalıntılarının Hükûmete Katılımını İstiyor

Font Size

Rusya, Suriye'de devam eden siyasi geçiş sürecine Esad rejiminin kalıntılarının katılması çağrısında bulunmuş, bunun Güvenlik Konseyi'nin 2254 (2015) sayılı Kararı'nda yer alan temel bir ilke olduğunu ve Suriye hükûmetinin profesyonel askeri personeli dışlamaması veya bir kenara atmaması gerektiğini belirtmiştir.

Bu görüş, Rusya Büyükelçisi Dmitriy Polyansky'nin, Dışişleri Bakanı Esad El-Şeybani başkanlığındaki Suriye heyetinin 31 Temmuz'da Moskova'ya yaptığı ziyaretin ardından Güvenlik Konseyi'ne verdiği ilk brifingde ve Güvenlik Konseyi'nin 21 Ağustos 2025'te düzenlediği, Suriye'deki siyasi ve insani durum ile 2254 (2015) sayılı Kararın uygulanmasında kaydedilen ilerlemeyi görüşmek üzere düzenlenen aylık oturumda dile getirilmiştir.

Rusya, yeni Suriye hükûmetine, Aralık 2024'e kadar ülkelerine sadakatle hizmet ettiklerini belirttiği profesyonel askeri personeli dışlamaması veya bir kenara atmaması çağrısında bulunmuştur. Bu çağrı, Rusya'nın, ihlallerini ve suçlarını "ülkelerine sadakatle hizmet etmek" olarak gördüğü Esad rejiminin kalıntılarına açık bir göndermedir.

Rusya, Güvenlik Konseyi'ndeki temsilcisi aracılığıyla, "önceki yönetim döneminde ülkeye hizmet etmiş olanlar da dahil olmak üzere hiçbir grubun haklarından mahrum bırakılmaması gerektiğini" vurgulamıştır ve buna Baas Partisi üyeleri, bağlı diğer siyasi partiler ve bakanlar, büyükelçiler, milletvekilleri gibi rejimin siyasi figürleri de dahildir.

Rusya ayrıca, "yaklaşan parlamento seçimlerinin tüm etnik, dini ve toplumsal grupların yeni yasama organının oluşumuna katılmalarına imkan sağlaması" gerektiğini belirtmiştir. Bu ifade, Rusya'nın yeni Halk Meclisi seçim sisteminin bazı hükümlerine açıkça itiraz ettiğini göstermektedir: Aday, cumhurbaşkanlığı seçimleri için aday olmamış olmalı, (ayrıldığını kanıtlaması hariç) daha önce Halk Meclisi üyesi veya 2011 sonrası dönemde aday olmamış olmalı, eski rejimin veya terör örgütlerinin hiçbir şekilde destekçisi olmamalı, ayrılık, bölünme veya dış desteği savunanlardan olmamalı.  

Rus elçinin brifinginde, etnik ve dini azınlıklarla ilgili endişe verici işaretler bahane edilerek yeni Suriye hükûmetine karşı uluslararası ve yerel anlamda kışkırtıcı ifadeler yer almıştır. Bu azınlıklar, kendilerini hâlâ güvensiz hissettiklerini, etnik ve dini gerekçelerle kendilerine zulüm edilmesinden, taciz ve sindirmeye maruz kalmalarından ve tarihi yerleşim yerlerinden topluca kaçmak zorunda kalmalarından korktuklarını iddia etmektedir. Mart ayında ülkenin sahil kesiminde yaşanan olayları, Süveyda'daki olayları ve bu tür durumlarla başa çıkmak için sahada kullanılan sert yöntemleri "Alevilere yönelik bir katliam" olarak nitelendirmiştir. Rusya, Suriye Sahil İnceleme Komisyonu'nun tam raporunun yayınlanmasını ve bu konunun Güvenlik Konseyi'nde ayrıntılı olarak görüşülmesini sabırsızlıkla beklemektedir.

Rusya uluslararası alanda, ABD ve Avrupa Birliği'nin Suriye'ye yönelik BM yaptırımlarını kaldırma ve yeni Suriye hükûmetini tamamame tanıma çabalarını engellemeye çalışmaktadır. İç politikada ise, Esad rejiminin devrilmesinden sonra kaybettiği nüfuzunu, 2254 (2015) sayılı Karar'da öngörülen totalitarizm ilkesi uyarınca askeri ve sivil müttefiklerini yeniden iktidara getirerek geri kazanmaya çalışmakta ve kendini Suriye'deki azınlıkların koruyucusu olarak göstermeye çalışmaktadır ki brifingde Aleviler, Dürziler, Kürtler ve Ortodoks Hristiyanlara atıfta bulunulmuştur.

Sonuç olarak, Suriye heyetinin Moskova ziyaretinin ardından, Rusya'nın bu ziyareti memnuniyetle karşılamasına rağmen, olumlu bir anlaşmaya varılamadığı anlaşılmaktadır. Rusya, önceki rejime verdiği desteği bir ölçüde aşmış olsa da, yeni hükûmet konusunda hâlâ çekincelere sahiptir ve ikili ilişkilerin Rusya'nın tutumu konusundaki "son sözü" olmadığı, aksine Batı ülkeleriyle Rusya arasındaki çıkar farklılıklarını içerdiği açıktır. Bu yüzden, Rusya'nın tutumunun ikircikli ve uluslararası uzlaşıya tabi olması, iki taraf arasındaki ziyaret ve temaslar devam etse bile, yeni Suriye hükûmetine desteğini açıkça ifade etmeden çelişkili sinyaller vermeye devam etmesi beklenmektedir.